غیر متمرکز بودن در رمز ارزها چیست و چه کاربردی دارد؟

با ظهور فناوری بلاک چین یکی از مزایای آن که توجه بسیاری از افراد را جلب کرد و باعث محبوبیت آن شد غیر متمرکز بودن آن بود. غیر متمرکز بودن در این فناوری به معنای عدم نظارت یک مرجع کنترل کننده و توزیع گسترده اطلاعات بین اعضای یک شبکه است. در این مقاله قصد داریم به مفهوم غیر متمرکز بودن و اینکه چه چیزهایی می تواند غیر متمرکز باشد خواهم پرداخت. پس در ادامه با ما همراه باشید تا با این اصطلاح بیشتر آشنا شوید.

غیر متمرکز بودن به چه معناست؟

مفهوم غیر متمرکز بودن یا تمرکز زدایی (Decentralization) نخستین بار با راه اندازی بلاک چین و ارزهای دیجیتال معرفی شد. غیر متمرکز بودن به معنی این است که در یک شبکه تصمیم گیری های شبکه بر عهده اعضای آن است و هر عضو از شبکه مسئولیت رفتارهای خود را بر عهده دارد اما هر رفتار او بر شبکه تاثیر خواهد گذاشت.

در پلتفرم های غیرمتمرکز داده ها و اطلاعات بر روی یک دفتر کل توزیع شده ثبت می شود و یک نسخه از آن در اختیار تمام اعضای شبکه قرار می گیرد. در این روش هیچ شخص مرجع و ناظری به تمام اطلاعات دسترسی نداشته و نمی تواند آنها را دستکاری و یا حذف کند.

انواع تمرکز زدایی

غیر متمرکز بودن در سه بخش مجزا قابل تقسیم است. دسته اول تمرکز زدایی از لحاظ ساختاری است که در آن به تعداد سیستم هایی که شبکه را تشکیل می دهند اشاره می شود. دسته بندی بعدی مربوط به سیاست گذاری های شبکه است، مانند تعداد افراد تصمیم گیرنده و ناظر بر شبکه. دسته بندی دیگر غیر متمرکز بوده مربوط به تمرکززدایی از لحاظ منطقی است، یعنی شبکه از یک سیستم یکپارچه و همسان تشکیل شده و یا بی نظم و نامرتب.

مزایای غیر متمرکز بودن

سیستم های غیر متمرکز دارای مزایای مختلفی می باشند و به سبب همین مزایا مورد استقبال زیادی قرار گرفته اند. در این بخش به برخی از مزایای این سیستم ها خواهیم پرداخت.

• تصمیم گیری: در سیستم های غیر متمرکز تصمیم گیری ها بر عهده تمامی اعضا است و هر کسی در شبکه می تواند در رای گیری ها شرکت کند.
• افزایش اختیارات: در پلتفرم های غیر متمرکز کاربران کنترل و مشارکت بیشتری در شبکه دارند و می توانند در بسیاری از تصمیم گیری های شبکه شرکت نمایند.
• افزایش سرعت: در پلتفرم های غیر متمرکز به دلیل اینکه پردازش ها در بین سرورهای مختلف تقسیم می شود سرعت بیشتری نسبت به سیستم های متمرکز مشاهده می شود زیرا در این سیستم ها داده ها تنها بر روی سرور مرکزی ثبت می شوند.
• شفافیت: در پلتفرم های غیر متمرکز به دلیل ثبت اطلاعات بر روی تعداد زیادی از سیستم ها دستکاری و تغییر آنها بسیار دشوار و حتی غیر ممکن است، زیرا هر عضو از شبکه که گره یا نود نامیده می شود یک نسخه از اطلاعات شبکه را در اختیار دارد.
• هزینه کمتر: در شبکه های غیر متمرکز توسعه دهندگان بسیاری در جهت منافع خود و دستیابی به اهدافشان در سیستم فعالیت دارند، این امر باعث می شود تا هزینه کمتری در شبکه پرداخت شود.

معایب غیر متمرکز بودن

غیر متمرکز بودن علاوه بر مزایای خود معایب اندکی نیز دارد که باید آنها را نیز در نظر داشت. یکی از محدودیت های این پلتفرم ها این است که برای جلوگیری از ایجاد اختلال در شبکه و محافظت از آن همواره افرادی بر آن نظارت داشته باشند، گرچه در حال حاضر این مسئولیت بر عهده نودها است. البته نکته ای که نمی توان آن را نادیده گرفت نیز امکان ایجاد مشکل در عملکرد نودهاست که در صورت وقوع غیر قابل جبران است، زیرا داده های قابل تغییر نیست.

چه چیزهایی می تواند غیر متمرکز باشد؟

غیر متمرکز بودن مفهومی است که می توان از آن در بسیاری از زمینه ها استفاده کرد. بسیاری از سیستم ها و شبکه ها می توانند غیر متمرکز باشند که در این قسمت ما به معرفی برخی از آنها خواهیم پرداخت.

برنامه های غیرمتمرکز (DApps)

برنامه های غیر متمرکز یا Decentralized application نرم افزارهایی هستند که در بستر بلاک چین توسعه یافته و راه اندازی می شوند. کدنویسی این برنامه ها اپن سورس یا منبع باز بوده و تمامی کاربران نیز می توانند پیشنهاداتی را برای شبکه و ایجاد تغییرات در آن ارائه کنند.

سازمان های غیر متمرکز خودمختار (DAO)

سازمان های غیر متمرکز خود مختار یا Decentralized Autonomous Organization سازمانی است که به صورت غیر متمرکز و خودگردان توسط اعضای آن اداره می شود. در این سازمان تصمیمات و پیشنهادات درباره آینده پروژه توسط تمام افراد تایید می شود.

ارز غیر متمرکز

ارز های غیر متمرکز، ارزهایی هستند که توسط دولت ها ها حکومت ها ساخته و توزیع نمی شوند و دولت و حکومت نظارت یا دخالتی در آنها ندارند. همچنین این ارزها زیر نظر بانک ها و موسسات مالی نیستند و دارندگان آنها تمامی اختیارات مربوط را در دست دارند. لازم به ذکر است در ارزهای غیر متمرکز تورم، اختلاس و یا فسادهای مالی وجود ندارد.

پایگاه داده غیرمتمرکز

پایگاه داده غیر متمرکز یک دفتر کل توزیع شده است که تمامی اطلاعات مربوط به شبکه و اعضای شبکه در آن ثبت و ذخیره می شود و ایجاد تغییر و دستکاری در آن تقریبا غیر ممکن است.

صرافی غیرمتمرکز (DEX)

صرافی غیر متمرکز بازاری برای خرید، فروش  و مبادله ارزهای غیر متمرکز است. در این صرافی ها که Decentralized exchange نیز نامیده می شوند کلیه تراکنش ها به صورت همتا به همتا انجام می گیرد و هیچ شخص ناظری نمی تواند آنها را کنترل یا دستکاری کند.

حکومت غیرمتمرکز

حکومت غیر متمرکز حکومتی است که در آن رای گیری ها، انجمن ها و سایر امور  شبکه به صورت غیر متمرکز انجام می گیرد و از روش های اجماع مختلف برای اداره آن استفاده می شود. در حکومت های غیر متمرکز قدرت در روابط بین اعضا و فعالیت آنها است نه در مقامات مختلف. بنابراین در این شبکه تعامل بین گره ها حائز اهمیت است.

شناسه غیرمتمرکز (DID)

شناسه غیر متمرکز یا decentralized identity که با نام هویت غیر متمرکز نیز شناخته می شود به کاربران کمک می کند تا بتوانند تایید هویت خود را از طریق شبکه بلاک چین انجام دهند و  آن را به اشتراک بگذارند. با این کار کاربران به شبکه ثابت می کنند که هویت ثابتی دارند و این هویت تغییر نخواهد کرد.

بازار غیر متمرکز

بازار غیر متمرکز با استفاده از فناوری بلاک چین به توسعه دهندگان و اعضای شبکه این امکان را می دهد تا تراکنش ها و معاملات خود را بدون حضور واسطه و اشخاص ثالث انجام دهند و دیگری نیازی به مراحل پیچیده و اخذ مجوزهای لازم ندارند.

شبکه غیر متمرکز

شبکه غیر متمرکز، مجموعه ای از اعضا و سیستم هایی است که بدون نیاز به کنترل کنند یا ناظر فعالیت داشته و با یکدیگر در تعامل هستند. شبکه های ارزهای دیجیتال نمونه ای شناخته شده برای شبکه غیر متمرکز هستند.

رسانه های اجتماعی غیرمتمرکز

رسانه های اجتماعی غیر متمرکز برنامه های ارتباطی مانند اینستاگرام یا فیسبوک هستند که بر بستر بلاک چین راه اندازی شده اند و هیچ شرکت یا موسسه ای نمی تواند آنها را دستکاری کند. در این برنامه ها حساب های کاربران کاملا در اختیار خودشان است و کسی نمی تواند حساب های آنها را مسدود و یا حذف نماید.

استیبل کوین غیرمتمرکز

استیبل کوین ها نوعی از دارایی ها هستند که ارزش ثابت و مشخصی داشته و دارای پشتوانه می باشند. این دسته از ارزها به صورت شفاف و بدون کنترل شخص ثالث فعالیت دارند و تورم و نوسان در آنها بسیار پایین و حتی صفر است.