بدون شک اینترنت یک انقلاب بزرگ فناوری در تاریخ بشریت است. اینترنتی که هم اکنون در اختیار افراد در سراسر جهان قرار گرفته است به صورت متمرکز و توسط شرکت های بزرگی ارائه می شود که از داده های کاربران در جهت اهداف تعیین شده خود استفاده می کنند. این ابهام در مقاصد توسعه دهندگان و آینده ی شبکه باعث شد تا برخی افراد مانند دکتر گوین وود به دنبال ایجاد یک شبکه آزاد و غیر متمرکز به نام وب 3 باشند. در این مقاله با ما همراه باشید تا با این شبکه و قابلیت های بی نظیر آن بیشتر آشنا شوید.
چرا وب 3 به وجود آمد؟
بیش از ۴ میلیارد نفر در سراسر جهان ۸۰ درصد از وقت بیداری خود را صرف اینترنت و فضاهای مجازی می کنند. اینترنت از بدو تاسیس تاکنون به میزان قابل توجهی پیشرفت کرده است اما با وجود این پیشرفت ها هنوز هم نابالغ است و به تغییرات اساسی تری نیاز دارد.
نسل اول اینترنت مجموعه ای از شبکه های استاتیک و غیر تعاملی بودند که اتصال به آن ها مشکلاتی مانند قطع تلفن ثابت و سر و صدای بسیار را به همراه داشت. در بستر این شبکه برخی پیام رسان ها و سایت ها نیز فعالیت داشتند که سرعت آن ها بسیار پایین بود و برای ارسال یک پست یا پیام باید وقت زیادی سپری می شد. این کندی سرعت و مشکلات جانبی اینترنت ابتدایی توسعه دهندگان فناوری را ترغیب ساخت تا نسل بعدی اینترنت یعنی وب 2 که اینترنت فعلی است را ارائه دهند.
اینترنت جهانی نسل دوم که با نام اینترنت پرسرعت شناخته می شود ایجاد تعامل بین شبکه با کاربران و کاربران با یکدیگر را هموارتر ساخته و فعالان بر روی شبکه می توانند در شبکه مشارکت داشته باشند و باعث رشد و شکوفایی این فناوری شوند. سرعت به اشتراک گذاری محتوا در وب 2 از سرعت بالایی برخوردار است و برای انتشار یک پست تنها به ۳۰ ثانیه زمان نیاز دارد.
همه چیز در وب 2 تکامل یافته و خوب به نظر می رسد اما چه چیزی باعث شد تا ایده وب 3 به میان آید؟ شبکه های گسترده شده در وب 2 با تمام مزایای منحصر به فرد خود شبکه ای متمرکز هستند و توسط شرکت های توسعه دهنده آن مانند گوگل، آمازون و… کنترل می شوند.
این شرکت ها بسته به قوانین و مقررات خود اطلاعات مختلفی را از کاربران درخواست کرده و در سرور مرکزی شرکت جمع آوری می کنند. اما کاربرد این اطلاعات چیست؟ اطلاعات شخصی افراد بسیار ارزشمند هستند و شرکت هایی چون آمازون، توییتر، اینستاگرام و … به خوبی از این موضوع آگاه هستند. هویت افراد، تاریخچه جستجو و خرید ها و علایق آن ها اطلاعاتی هستند که توسط شرکت های ارائه دهنده سایت ها جمع آوری می شوند و سپس برای تبلیغات از آن ها استفاده می شود و یا با قیمت بالایی به فروش می رسند. این تمرکز زیاد و عدم رعایت حریم خصوصی باعث شد تا ایده شبکه وب 3 شکل بگیرد.
وب ۳.۰
با نگاهی به روند حرکت اینترنت از ابتدای پیدایش تا به الان، به رشد و پیشرفت چشمگیر آن پی خواهیم برد. اینترنت همواره در حال هوشمندتر شدن و تمرکز زدایی بیشتر است، از طرفی ایجاد تعامل بیشتر و ارتباط بین افراد یکی دیگر از اهداف اینترنت است که مورد توجه توسعه دهندگان است. این اهداف تا حد بسیاری با ظهوری اینترنت نسل سوم یا WEB 3.0 به حقیقت پیوسته اند. اما اینترنت نسل سوم چیست؟
اینترنت شفاف، غیرمتمرکز و عادلانه ایده ای بود که در سال ۲۰۰۶ مطرح شد، اما فناوری لازم برای تحقق این ایده در دسترس نبود. در سال ۲۰۱۲ و تنها سه سال پس از معرفی بیت کوین و فناوری بلاک چین زمینه پیاده سازی این ایده فراهم شد. بلاک چین ها با قابلیت هایی نظیر فعالیت به صورت دفتر کل توزیع شده و تمرکز زدایی بستری مناسب برای اینترنت نسل سوم محسوب می شوند.
در واقع با استفاده از مفهوم بلاک چین وب ۳.۰ چندین مرکز سوددهی ایجاد می‌کند که اطلاعات را در تمام شبکه به صورت آزاد و شفاف منتشر می کند که تمرکز یک شرکت یا افراد خاص را ندارد. این طرح که در آینده نه چندان دور اجرایی خواهی شد اینترنتی بدون دسترسی دیگران و ارگان های نظارتی در اختیار عموم مردم خواهد گذاشت.
وب ۳.۰ به دلیل عدم تمرکز، نیاز به واسطه ها را از بین می برد و داده ها را به صورت جهانی معرفی می کند. علاوه بر این در نسل جدید اینترنت از هوش مصنوعی برای ارائه اطلاعات و داده ها با سرعتی بی سابقه استفاده می کند و به کاربران امکان استفاده از پتانسیل تصویرها و گرافیک های 3D را می دهد.
نحوه عملکرد وب ۳.۰ به چه صورت است؟
افراد برای دسترسی به وب ۳.۰ نیازمند سیدهایی هستند که به وسیله آن بتوانند از این تکنولوژی استفاده کنند. سید ها دارایی هایی هستند که برقراری تعامل با برنامه های غیر متمرکز (DApp) و سایر خدمات نسل سوم اینترنت را امکان پذیر می سازند.
هر سید در وب ۳.۰ نماینده یک رابط کاربری خواهد بود. مدیریت، یکپارچه سازی و اتصال این رابط های کاربری بر عهده سیستم عامل Essentia.one که عملکردی مانند اندروید و IOS در وب ۲ دارد خواهد بود. وظیفه Essentia ارائه گواه اثبات اعتبار در شبکه می باشد.
در وب ۳.۰ داده ها بر اساس محتوای خود جستجو می شوند و ممکن است در آن واحد در موقعیت های مختلفی پیدا شوند. در این تکنولوژی پایگاه های داده به جای تمرکز و در انحصار افراد خاصی بودن، به بخش های کوچکتر تقسیم می شوند و قدرت شبکه به وسیله این توزیع داده ها بین کاربران تأمین می شود.
اینترنت وب ۳.۰ بر پایه هوش مصنوعی فعالیت دارد و در آن رایانه ها توانایی درک، تجزیه و تحلیل داده ها را درست مانند انسان ها دارند. این قابلیت در رایانه ها با استفاده از فناوری پردازش زبان طبیعی و وب معناگرا امکان پذیر خواهد بود. در وب ۳ از الگوریتم های پیشرفته و خاصی برای تقلید یادگیری انسان استفاده می شود که کامپیوترها را قادر می سازد در کمترین زمان ممکن پاسخ ها و واکنش هایی دقیق و مرتبط را ارائه کنند.
در این فناوری کاربران به جای انتخاب شدن توسط سرور، انتخاب می کنند به این معنی که تراکنش ها به صورت دستی و با امضای دیجیتال تایید می شوند و اطلاعات افراد به دیگر پلتفرم ها منتشر و ارائه نمی شود، از طرفی در این نسل از وب فناوری ها و خدمات پیشرفته ای مانند فایل کوین، سیا کوین، IPFS، Status ، Experty.io و Storj را خواهیم داشت که هر یک دارای ویژگی های منحصر به فرد و نوینی می باشند.
مزایای وب 3
اینترنت نسل سوم مزایای بسیاری را ارائه می دهد که در این بخش به طور مختصر به برخی از آنها خواهیم پرداخت.
تمرکز زدایی
مهم ترین ویژگی و امتیاز وب ۳.۰ تمرکز زدایی آن است. در اینترنت فعلی کامپیوترها از http به عنوان آدرس منحصر به فرد وب سایت ها استفاده می شود که داده ها در ان به صورت کاملاً متمرکز ذخیره می شوند اما وب ۳.۰ شبکه ای با فناوری بلاک چین خواهد بود، بنابراین واسطه ها در این شبکه حذف شده اند و فرایند نیاز به اعتماد سازی را از بین می برند.
در وب ۳.۰ اطلاعات کاربران بر روی شبکه بلاک چین ثبت می شود و جستجو بر اساس محتوا خواهد بود و اطلاعات به طور همزمان بر روی چندین رایانه ثبت خواهند شد، به همین دلیل دیگر نهادها و شرکت های ناظر به اطلاعات تمام کاربران دسترسی نخواهند داشت. اطلاعات کاربران در وب ۳.۰ قابل تغییر توسط هیچکس نیست و کسی نمی تواند آن ها را تغییر دهد.
مالکیت اطلاعات و حریم خصوصی
حریم خصوصی افراد در وب ۳.۰ از سطح بالایی برخوردار است و کنترل تمامی اطلاعات رمزنگاری شده در دست کاربران شبکه است. در این فناوری داده ها به صورت توزیع شده تولید و ثبت می شوند، همچنین به دلیل متن باز بودن وب ۳.۰ کاربران می توانند بدون واسطه و نیاز به مجوز با یکدیگر به صورت همتا به همتا یا P2P در ارتباط باشند.
داده های تولید شده در وب ۳.۰ توسط منابع محاسباتی پیشرفته و قدرتمندی مانند لوازم خانگی (اینترنت اشیاء)، رایانه ها، وسایل نقلیه، تلفن های همراه و حسگرها توزیع و خرید و فروش می شوند و هر کاربر می تواند مالکیت اطلاعات خود را تماماً در اختیار داشته باشد.
گرافیک با کیفیت
در وب ۳.۰ ارتباط میان دنیای دیجیتال و دنیای واقعی تا حد قابل توجهی بیشتر خواهد شد و فاصله بین این دو بسیار کمرنگ تر می شود. این کار به وسیله تصاویر و گرافیک های سه بعدی، ابزارهای واقعیت مجازی و واقعیت افزوده امکان پذیر خواهد بود. به طوری که تجربه جهان موازی به صورت سه بعدی در این فناوری مرکز توجه خواهد بود.
امنیت
امنیت اطلاعات در وب ۳.۰ طی فرایند رمزنگاری و هش گذاری تامین می شود. در این روش هک شبکه و سرقت اطلاعات تقریبا امری غیر ممکن است. چرا که برای تغییر اطلاعات و کد هش باید کدهای هش کل شبکه را تغییر داد که فرایندی سخت و طاقت فرساست. کد هش رشته ای از اعداد و حروف است که به صورت تصادفی در کنار یکدیگر قرار می گیرند و هیچ دو کد هشی مشابه هم نیستند، به همین دلیل نمی توان آنها را هک کرد.
مشارکت و همکاری کاربران
در وب ۳.۰ برنامه ها با قابلیت شخصی سازی بالا برنامه ریزی خواهند شد و یک برنامه را می توان بر روی تمام فرمت های نرم افزاری موجود استفاده کرد. این امر کمک شایانی به توسعه دهندگان برنامه ها خواهد کرد. چرا که تنها یک نسخه برای تمامی سیستم عامل ها کافی است و نیازی نیست تا برای هر سیستم عامل برنامه ای جدا کدنویسی شود.
استفاده از هوش مصنوعی
اینترنت نسل قبل و فعلی تا حد زیادی به عملکرد انسان وابسته اند که این امر ریسک دستکاری و تغییر در داده ها را بالا می برد. اما در وب ۳.۰ به دلیل استفاده از هوش مصنوعی فضایی قابل اعتماد تر و امن تر برای کاربران فراهم می شود.
در این فناوری رایانه ها می توانند با بهره گیری از یادگیری ماشینی و فناوری های مفاهیم وب معنایی و پردازش زبان طبیعی دقت بالایی را ارائه دهند و اطلاعات را مشابه انسان ها پردازش و تفسیر کنند.
ایجاد بلاک چین های غیرمتمرکز
در بستر وب ۳.۰ تمام افراد می توانند شبکه بلاک چین خود را ایجاد کنند. به دلیل متن باز بودن این فناوری هر شخصی می تواند با تسلط بر یکی از زبان های برنامه نویسی بلاک چین، شبکه بلاک چین جدید خود را ایجاد کند و در راستای اهداف مختلف از آن استفاده کند و حتی ارز دیجیتال جدیدی را ارائه نماید.
WEB 3.0 و بلاک چین
ظهور همزمان فناوری بلاک چین و ارز دیجیتال باعث شده تا بسیاری از افراد گمان کنند که فناوری بلاک چین منحصراً در اختیار ارزهای دیجیتال و امور مالی است. اما مسئله ای که بسیاری از افراد از آن آگاهی ندارند، کاربرد بلاک چین در وب ۳.۰ است. بلاک چین یکی از فناوری های لازم برای راه اندازی وب ۳.۰ می باشد. این تکنولوژی به دلیل غیر متمرکز بودن و توان بالای ذخیره سازی و تبادل P2P داده ها، زیر ساخت بسیار مناسبی برای توسعه WEB 3.0 است.
متن باز بودن، برنامه های غیرمتمرکز و قراردادهای هوشمند بلاک چین گواه دیگری بر مناسب بودن آن برای فعالیت نسل جدید اینترنت است، زیرا در این بستر افراد برای اهداف مختلف می توانند از نرم افزارهای انتخابی خود استفاده کنند.
WEB 3.0 و ارز دیجیتال
در وب ۳.۰ که جهانی بر پایه فناوری و اینترنت است، ارز دیجیتال به عنوان پول و ابزار پرداختی فعالیت خواهد داشت و به بیانی دیگر می توان گفت سوخت مورد استفاده در WEB 3.0 ارز دیجیتال خواهد بود. در WEB 3.0 سرویس هایی ارائه خواهند شد که در ازای تولید محتوای الکترونیکی و یا نگهداری داده ها به کاربران ارز دیجیتال خواهند داد.
در وب ۳.۰ برنامه ها و پروتکل های ارائه شده متکی بر ارز دیجیتال هستند. از این رو کاربران برای استفاده از این سرویس ها ملزم به پرداخت ارزهای دیجیتال خواهند بود. محاسبات، شناسایی، پهنای باند، میزبانی، ذخیره سازی داده ها و اطلاعات برخی از سرویس های مورد انتظار در نسل جدید اینترنت هستند که با ارز دیجیتال کار می کنند.
در ادامه به معرفی برترین ارزهای رمزنگاری شده WEB 3.0 خواهیم پرداخت.
فایل کوین (FIL)
ارز دیجیتال فایل کوین شبکه ذخیره سازی مبتنی بر بلاک چین است که محل ذخیره ابری امن برای تمام افراد است. دسترسی به فایل ها و جستجو در بین فایل های ذخیره شده در این شبکه بسیار ساده می باشد و کاربران می توانند با اشتراک گذاری فضای ذخیره سازی خود کسب درآمد کنند و هزینه ذخیره فایل ها در این شبکه را نیز با توکن FIL پرداخت نمایند.
پولکادات (DOT)
ارز دیجیتال پولکادات یکی از رمز ارزهای شناخته شده و پرطرفدار بازار ارزهای دیجیتال است که نقش پررنگی را در WEB 3.0 ایفا خواهد کرد. پولکادات به دلیل کارمزد پایین و مقیاس پذیری بالای خود که سرعت بیشتری به تراکنش ها خواهد بخشید یکی از ارزهای دیجیتال پرکاربرد در نسل بعدی اینترنت خواهد بود.
هلیوم (HNT)
ارز دیجیتال هلیوم، رمز ارز مبتنی بر شبکه بلاک چین است که برای دستگاه های IOT مورد استفاده قرار می گیرد و از اتصال بی سیم و امواج رادیویی برای پخش و توزیع داده ها در زنجیره بلوکی استفاده می کند. الگوریتم اجماع در این شبکه Proof Of Coverage است که پوشش قانونی هات اسپات ها را تأیید می کند.
بیت تورنت (BTT)
ارز دیجیتال بیت تورنت که از آن به عنوان قدرتمندترین شبکه همتا به همتا (P2P) یاد می شود فایل های بزرگتر را به بخش های کوچکتر تقسیم می کند و پس از انتقال توسط WEB 3.0 آنها را در رایانه کاربر ذخیره می کند. به این ترتیب هر شخصی پس از دانلود فایل، به یکی از نود های توزیع کننده شبکه تبدیل خواهد شد.
لایو پیپر (LPT )
ارز دیجیتال لایو پیپر، رمز ارز غیر متمرکز مبتنی بر شبکه اتریوم است که به عنوان شبکه ای برای پخش ویدیو عمل خواهد کرد. کارمزد پایین و امنیت بالای لایو پیپر آن را به یکی از مناسب ترین گزینه های پخش ویدیو در وب ۳.۰ تبدیل کرده است.
از دیگر رمز ارزهای مورد استفاده در WEB 3.0، ارزهای دیجیتال کادنا (KDA)، زی کش (ZEC)، اوشن پروتکل (OCEAN) و کوساما (KSM) را می توان نام برد.
نتیجه گیری
وب 3 نسل سوم از شبکه جهانی اینترنت یا www (world wide web) است که با هدف افزایش حریم خصوصی کاربران و عدم افشای آن ها برنامه ریزی شده است. اینترنت 2 نسل دوم اینترنت بود که قابلیت های بسیار ویژه ای را برای اولین بار در اختیار مردم گذاشت اما دچار ایراداتی نیز بود.
با ظهور ایده وب 3 بسیاری از مشکلات کاربران در زمینه امنیت و تمرکز بر روی اطلاعات حل می شود.
